Dezerter
Gatunek: punk rock
Wydawnictwo: Tonpress, Tank Records, Maximum Rock’n’Roll, Klub Płytowy Razem, PolJazz, Arston, QQRYQ Productions, Izabelin Studio, Nikt Nic Nie Wie, Silverton, Polton, Warner Music Group, Pasażer
Skład: Robert Matera - gitara, głos, muzyka, Krzysztof Grabowski - perkusja, teksty, artwork, Jacek Chrzanowski - bas, głos
Dezerter został założony wiosną 1981 r. przez uczniów warszawskiego technikum elektronicznego Krzysztofa Grabowskiego (perkusja, teksty) i Roberta „Robal” Materę (muzyka, gitara, głos). Grupa przyjęła prowokacyjną wówczas nazwę SS-20 (pochodzącą od radzieckich rakiet z głowicami nuklearnymi), którą była zmuszona zmienić w okresie stanu wojennego. Już jako Dezerter zespół nagrał swój pierwszy singiel „Ku przyszłości” (1983). W 1985 r. ukazały się dwie kompilacje z piosenkami Dezertera: „Fala” i „Jak punk to punk”. Rok 1987 przyniósł wydanie w USA przez Maximum Rock'n'Roll pierwszej długogrającej płyty Dezertera – „Underground Out Of Poland” oraz pierwszej (ocenzurowanej) płyty w kraju – „Kolaboracja”. Rok 1989 to kolejny album – „Kolaboracja II”, a 1990 – „Wszyscy przeciwko wszystkim” (wydana w Polsce i we Francji) oraz dwumiesięczna trasa po Europie Zachodniej (Szwajcaria, Niemcy, Francja, Holandia) i Japonii.
Kolejne lata działalności przyniosły ważne płyty dla polskiej sceny niezależnej, m.in. „Blasfemię” (1992), „Ile procent duszy?” (1994), „Mam kły mam pazury” (1996), „Ziemia jest płaska” (1997). W XXI w. ukazały się trzy studyjne albumy: „Nielegalny zabójca czasu” (2004); „Prawo do bycia idiotą” (2010), który został doceniony wyjątkowo nie tylko przez słuchaczy, ale i przez branżę muzyczną, czego wyrazem była nagroda Fryderyk 2010; oraz „Większy zjada mniejszego” (2014).
Zespół aktywnie koncertuje nie tylko kraju, ale również w wielu krajach Europy (Czechy, Niemcy, Wielka Brytania, Finlandia) oraz w Stanach Zjednoczonych.
Przez lata piosenki Dezertera ukazywały się na wielu składankach w Polsce i na świecie oraz trafiły na ścieżki dźwiękowe kilku filmów.